Tại Sao Folate (5-MTHF) Tốt Hơn Axit Folic? Lý Do Khoa Học Và Lợi Ích Vượt Trội

Folate (đặc biệt là dạng 5-MTHF – 5-Methyltetrahydrofolate) và axit folic thường được nhắc đến như những dưỡng chất quan trọng hỗ trợ sức khỏe, đặc biệt là trong thai kỳ và chức năng não bộ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng 5-MTHF có nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với axit folic tổng hợp. Dưới đây là những lý do khoa học và lợi ích của 5-MTHF.

1. Sự Khác Biệt Giữa Folate (5-MTHF) Và Axit Folic

Folate (5-MTHF) là dạng hoạt động sinh học tự nhiên của folate, có sẵn trong thực phẩm (rau lá xanh, đậu, gan) và được cơ thể hấp thu trực tiếp.
Axit folic là dạng tổng hợp, phải trải qua quá trình chuyển hóa phức tạp trong cơ thể để thành dạng hoạt động (5-MTHF).

2. Lý Do Khoa Học 5-MTHF Tốt Hơn Axit Folic

a. Khả Năng Hấp Thu Tốt Hơn

5-MTHF được hấp thu trực tiếp vào máu mà không cần chuyển hóa, đặc biệt có lợi cho người có đột biến gen MTHFR (khoảng 30-50% dân số), vốn gặp khó khăn trong việc chuyển đổi axit folic thành dạng hoạt động.
Axit folic cần enzyme dihydrofolate reductase (DHFR) để chuyển thành tetrahydrofolate (THF), sau đó mới thành 5-MTHF. Quá trình này kém hiệu quả ở người có gen MTHFR bị đột biến.

b. Không Gây Tích Tụ Axit Folic Không Chuyển Hóa

Khi dùng axit folic liều cao, cơ thể có thể không chuyển hóa kịp, dẫn đến tích tụ axit folic không chuyển hóa (UMFA) trong máu, làm tăng nguy cơ một số vấn đề sức khỏe như:
- Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch
- Che giấu triệu chứng thiếu vitamin B12
- Có thể liên quan đến tăng nguy cơ ung thư (theo một số nghiên cứu)
5-MTHF không gây tích tụ UMFA, an toàn hơn khi sử dụng lâu dài.

c. Hiệu Quả Cao Hơn Trong Hỗ Trợ Sức Khỏe

5-MTHF tham gia trực tiếp vào quá trình methyl hóa – một phản ứng sinh hóa quan trọng giúp:
- Tổng hợp DNA và tái tạo tế bào
- Sản xuất chất dẫn truyền thần kinh (serotonin, dopamine)
- Giảm homocysteine (nguyên nhân gây bệnh tim mạch)
Axit folic cần thời gian để chuyển hóa, do đó hiệu quả chậm hơn.

3. Lợi Ích Vượt Trội Của 5-MTHF

a. Tốt Cho Phụ Nữ Mang Thai

Giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh (như nứt đốt sống) hiệu quả hơn axit folic.
Hỗ trợ phát triển não bộ thai nhi nhờ tăng cường methyl hóa.

b. Hỗ Trợ Sức Khỏe Tâm Thần

5-MTHF giúp sản xuất serotonin và dopamine, cải thiện tâm trạng, giảm trầm cảm và lo âu.
Nghiên cứu cho thấy bổ sung 5-MTHF có thể hỗ trợ điều trị trầm cảm kháng trị.

c. Tốt Cho Tim Mạch

Giảm homocysteine – một chất làm tăng nguy cơ đột quỵ và bệnh tim.

d. Phù Hợp Với Người Đột Biến Gen MTHFR

Người có đột biến gen MTHFR (phổ biến ở châu Á) khó chuyển hóa axit folic, nên dùng 5-MTHF để đảm bảo hiệu quả.

4. Nên Dùng 5-MTHF Hay Axit Folic?

Ưu tiên 5-MTHF nếu:
- Bạn có đột biến gen MTHFR
- Đang mang thai hoặc dự định có thai
- Gặp vấn đề về tâm lý (trầm cảm, lo âu)
- Cần bổ sung folate lâu dài
Axit folic vẫn có thể dùng nếu cơ thể chuyển hóa tốt, nhưng nên kiểm tra nồng độ homocysteine và folate trong máu.

5. Kết Luận

5-MTHF là dạng folate tối ưu hơn axit folic nhờ khả năng hấp thu nhanh, không gây tích tụ độc tố và phù hợp với nhiều đối tượng, đặc biệt là người đột biến gen MTHFR. Nếu có điều kiện, hãy chọn 5-MTHF trong các sản phẩm bổ sung để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho sức khỏe.